تعیین کارایی کشت توأم برنج-اردک در مقادیر متفاوت اردک، آزولا و کود نیتروژن

به منظور ارزیابی کارایی اردک در مزارع برنج (oryza sativa l.) در مقادیر متفاوت اردک، آزولا و کود نیتروژن بر برخی از صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد شلتوک برنج (رقم طارم هاشمی) به همراه بررسی میزان فلور و تراکم علف های هرز، پژوهشی در سال زراعی 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا گردید. این پژوهش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. در این پژوهش عامل اصلی تعداد اردک در چهار سطح (0، 400، 800، 1200 قطعه اردک در هکتار) و عامل فرعی منبع کود نیتروژن در چهار سطح (بدون آزولا و نیتروژن، آزولا به میزان 500 گرم در متر مربع، نیتروژن به میزان 50 کیلوگرم در هکتار و آزولا+نیتروژن) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس بیانگر اختلاف معنی دار تعداد اردک، منبع کود نیتروژن و برهمکنش منبع کود نیتروژن در تعداد اردک از نظر صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه در بوته، تعداد پنجه بارور در بوته، تعداد دانه در خوشه، عملکرد شلتوک، و تراکم بوته های علف هرز اویارسلام زرد (cyperus esculentus l.)، اویارسلام بذری (cyperus difformis l.)، قاشق‏واش (alisma plantago-aquatica l.)، بندواش (paspalum distichum l.)، سوروف (echinochloa cruss-galli l.) و عدسک آبی (lemna minor l.) بود. صفات وزن هزار دانه و طول ریشه نیز در اثرات ساده تعداد اردک و منبع کود نیتروژن معنی دار شد. بر اساس نتایج حاصل از مقایسه میانگین صفات بالاترین مقادیر صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در خوشه، عملکرد شلتوک در تیمار 1200 قطعه اردک در هکتار و منبع کودی آزولا+نیتروژن به دست آمد. در بین منبع کود نیتروژن مورد بررسی در این پژوهش، بالاترین مقادیر وزن هزار دانه (7/31 گرم)، طول خوشه (5/25 سانتی متر)، طول ریشه (1/30 سانتی متر) مربوط به تیمار آزولا به همراه نیتروژن بود. همچنین با توجه به نتایج به دست آمده از تراکم و تنوع علف های هرز، کم‏ترین میزان تراکم و تنوع به ترتیب مربوط به تراکم1200، 800 و 400 قطعه اردک در هکتار بود. در تیمارهای آزولا و آزولا به همراه نیتروژن در تراکم های مختلف اردک، علف های هرز به میزان زیادی کنترل شدند. بر این اساس، بالاترین میزان تراکم علف های هرز اویارسلام بذری، اویارسلام زرد، سوروف، قاشق واش، بندواش و عدسک آبی در تیمار شاهد (بدون حضور اردک) و نیتروژن (به ترتیب 36، 24، 5/19، 24، 20 و 3800 بوته در متر مربع) مشاهده شد که نسبت به تیمار 1200 قطعه اردک در هکتار نزدیک به حدود 97 درصد بیشتر بود. در مجموع، نتایج نشان دادند تیمار آزولا+نیتروژن به همراه تراکم 1200 قطعه اردک در هکتار می‏تواند به عنوان یک عامل کمکی در کنترل علف های هرز مزارع برنج همراه با بهبود عملکرد و اجزای عملکرد برنج عمل نماید.